هوش مصنوعی چیست؟

رادین شکوریان
۱۶ آبان ۱۳۹۸
هوش مصنوعی چیست؟
هوش مصنوعی Artificial Intelligence شاخه‌ای از علوم کامپیوتر است که در آن به ساخت ماشین‌هایی هوشمند پرداخته می‌شود که مانند انسان‌ها عمل می‌کنند و واکنش انجام می‌دهند.یک عامل هوشمند، سیستمی است که با شناخت محیط اطراف خود، شانس موفقیت خود را پس از تحلیل و بررسی افزایش می‌دهد. هوش مصنوعی در آینده‌ای نه چندان دور زندگی بیشنر انسان‌ها را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

هوش مصنوعی Artificial Intelligence

هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) یا AI فناوری و شاخه‌ای در علوم کامپیوتر است که به مطالعه و توسعه نرم‌افزار و دستگاه‌های هوشمند می‌پردازد. کتب و محققان برجسته هوش مصنوعی، این رشته را با عبارت «مطالعه و طراحی عناصر هوشمند» توصیف می‌کنند که در آن یک عنصر یا عامل هوشمند سیستمی است که محیط را درک کرده و اقداماتی را برای حداکثر کردن احتمال موفقیت خود انجام می‌دهد. جان مک‌کارتی، مبدأ این عبارت در سال ۱۹۵۵ آن را به شکل «علم و مهندسی ساخت دستگاه‌های هوشمند» تعریف کرده است. هوش مصنوعی (AI) امکان یادگیری از تجربیات، تطبیق یافتن با ورودیهای جدید و انجام وظایف مانند انسان را برای ماشین‌ها فراهم می آورد. بیشتر مثال‌هایAI  که امروز درباره آنها می‌شنوید ( از کامپیوترهایی که شطرنج بازی می کنند تا خودروهای خودراننده ) اتکای زیادی بر یادگیری عمیق و پردازش زبان طبیعی دارند. با استفاده از این تکنولوژیها، کامپیوترها را می توان برای اجرای ماموریتهای ویژه از طریق پردازش حجم بالایی از داده ها و تشخیص الگوها در داده ها آموزش داد.

 

تصویر اول هوش مصنوعی

اولین افرادی که از واژه هوش مصنوعی استفاده کردند مثل John McCarthy   و Marvin Minsky   به دنبال شبیه‌سازی دقیق مغز انسان و پیاده‌سازی مدل مصنوعی آن بودند تا از این طریق بتوانند ساختار مغز و در نتیجه انسان را بهتر بشناسند به همین خاطر امروزه به افراد با این نگرش، متخصص علوم شناختی می‌گویند. متخصصین با این نگرش در واقع به دنبال ساخت سیستم هایی اند که دقیقا همانند انسان فکر کنند.

 

تصویر دوم هوش مصنوعی

 

 هوش مصنوعی در سیستم های پاسخ دادن به سوالات در مشاوره حقوقی، جستجوی حقوقی انحصاری (پتنت)، هشداردهی مخاطرات و ... قابل استفاده هستند. از دیگر کاربردهای هوش مصنوعی در بخش سلامت ، دستیارهای مراقبت از سلامت شخصی که به عنوان مربیان زندگی عمل می کنند  ، به شما یادآوری می کنند که قرصهایتان را بخورید ، ورزش کنید یا تغذیه سالمتری داشته باشید. همچنین در بخش ورزش برای ثبت تصاویر کامپیوتری و ارائه گزارشهایی درباره نحوه سازماندهی بهتر بازی، از جمله موقعیت های میدانی و استراتژی، به مربیان استفاده می شود. استفاده از چت‌بات‌ها در بخش خدمات مشتریان روز به روز بیشتر می‌شود. این دستیارهای مبتنی بر متن، کار خود را با استفاده از تشخیص کلمات کلیدی در درخواست مشتری و نشان دادن واکنش متناسب با آن انجام می‌دهند. با توجه به کاربردهای مختلف، این نوع دستیارها می‌توانند ساده‌تر یا پیچیده‌تر باشند. الگوریتم‌های جست‌وجو مانند الگوریتم‌هایی که گوگل استفاده می‌کند، طبیعتا به شدت محرمانه هستند. روش‌های محاسبه، رتبه‌بندی و نمایش نتایج جست‌وجو تا حد زیادی بر پایه‌ی مکانیزم‌هایی کار می‌کنند که از یادگیری ماشینی در آن‌ها استفاده می‌شود.

 

یادگیری ماشینی (Machine learning)

سیستمی که تجربه را به دانش تبدیل می کند و به سیستم این توانایی را می دهدکه الگوها و قوانین را با سرعتی که همواره در حال افزایش است شناسایی کند. در یادگیری عمیق یا Deep learning که زیرگونه ای از یادگیری ماشینی است ، تنها از هوش مصنوعی عصبی یا همان شبکه های عصبی استفاده می شود. اکثر کاربردهای امروز هوش مصنوعی برپایه یادگیری عمیق هستند که به لطف گسترش دادن سریع طراحی شبکه های عصبی و تبدیل آن ها به سیستم هایی پیچیده تر و قوی تر با لایه های جدید ، می توان مغیاس یادگیری را به سادگی تغییر داد و آن را با کاربردهای بسیار زیاد دیگر منطبق کرد.

 

پردازش زبان طبیعی Natural language processing

به ماشین های هوشمند قابلیت خواندن زبان انسان را می دهد . برنامه هایی که هم اکنون در زمینه پردازش زبان طبیعی درست عمل می کنند، از امکاناتی مانند : بازیابی اطلاعات ، جستجو در متن ها و امکان ترجمه ماشینی بهره مند اند.

 

تصویر سوم هوش مصنوعی

 

ادراک

درک ماشینی به آنها این امکان را می دهد که از طریق سنسورهای ورودی نظیر : دوربین ، میکروفون ها و ... ؛ از محیط خود برداشت درستی داشته باشند و بهتر درک کنند. در اصل ، بینایی کامپیوتری این امکان را فراهم می کند تا بتوانند چیزهایی را که می بینند مورد تجزیه تحلیل قرار بدهند.

 

هوش اجتماعی

باعث می شود که ماشین هوشمند بتواند عکس العمل طرف مقابل را در برابر یک رفتار خاص ، تشخیص دهد. همچنین در تعامل بهتر بین انسان و کامپیوتر ، ماشین هوشمند باید بتواند احساساتی از خود بروز دهد. در بدترین حالت این امر به صورت نشان دادن احساسات ضعیف در گفتار و با کمال ادب انجام گیرد و در بهترین حالت باید با احساسات طبیعی در برابر انسان همراه باشد.

 

تصویر چهارم هوش مصنوعی

 

ابتکار و خلاقیت

یکی از شاخه های مهم، هوش مصنوعی سعی در ایجاد قوه ی خلاقیت در کامپیوتر دارد. پیاده سازی ابتکار و خلاقیت در هوش مصنوعی، هم از نظر فلسفی و هم از نظر فیزیولوژی قابل توجیه می باشد. همچنین از نظر عملی هم با پیاده سازی یک الگوریتم مخصوص که خروجی هایی هوشمندانه و متفکرانه تولید نماید، امکان پذیر است. این شاخه معمولا با نام های: درک مصنوعی (Artificial Intuition) و پندار مصنوعی(Artificial Imagination) شناخته می شود.